Ciśnienie tętnicze jest jednym z najważniejszych parametrów zdrowotnych, który pozwala na monitorowanie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego. Regularne pomiary ciśnienia krwi pomagają w wykrywaniu chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze, które może prowadzić do poważnych schorzeń, w tym udaru mózgu, chorób serca czy niewydolności nerek. W artykule omówimy, jakie są normy ciśnienia tętniczego, co oznaczają poszczególne wartości oraz kiedy należy sięgnąć po pomoc lekarską w przypadku nieprawidłowego ciśnienia.
Co oznacza ciśnienie tętnicze?
Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką krew naciska na ściany tętnic, gdy przepływa przez naczynia krwionośne. Jest ono mierzone w milimetrach słupa rtęci (mmHg) i składa się z dwóch wartości. Pierwsza to ciśnienie skurczowe, które mierzymy w momencie, gdy serce się kurczy i wypompowuje krew do naczyń krwionośnych. Druga to ciśnienie rozkurczowe, które odzwierciedla ciśnienie w naczyniach krwionośnych w momencie rozkurczu serca, czyli gdy serce odpoczywa pomiędzy uderzeniami.
Normy ciśnienia tętniczego zmieniają się w zależności od wieku, płci, stanu zdrowia oraz innych czynników. Istnieje kilka klasyfikacji, które definiują, jakie wartości ciśnienia są uważane za normalne, wysokie czy niskie. Odpowiedni poziom ciśnienia tętniczego jest kluczowy dla utrzymania zdrowia i zapobiegania wielu chorobom. Zbyt wysokie ciśnienie (nadciśnienie) zwiększa ryzyko chorób serca, a zbyt niskie (niedociśnienie) może prowadzić do zawrotów głowy, omdleń czy problemów z krążeniem.
Normy ciśnienia tętniczego – wartości prawidłowe
Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, ciśnienie tętnicze uznawane za prawidłowe to wartość poniżej 120/80 mmHg. Ciśnienie skurczowe (pierwsza wartość) nie powinno przekraczać 120 mmHg, a ciśnienie rozkurczowe (druga wartość) nie powinno przekraczać 80 mmHg. Takie wartości świadczą o tym, że układ krążenia funkcjonuje prawidłowo, a serce pompuje krew w sposób efektywny.
Należy jednak pamiętać, że nieco wyższe wartości mogą również być akceptowalne, zwłaszcza u osób starszych. Wartości ciśnienia między 120/80 mmHg a 129/84 mmHg uznaje się za tzw. „wysoką normę”, co oznacza, że ciśnienie nie jest jeszcze patologiczne, ale warto na nie zwrócić uwagę i monitorować je regularnie. Z kolei ciśnienie wynoszące 130/85 mmHg lub wyższe jest już uznawane za nadciśnienie w stopniu pierwszym, a powyżej 140/90 mmHg – za nadciśnienie w stopniu drugim.
Jeśli ciśnienie przekracza wartości 180/110 mmHg, mówi się o tzw. kryzysie nadciśnieniowym, który wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Wysokie ciśnienie tętnicze jest jednym z głównych czynników ryzyka wielu poważnych chorób, takich jak zawał serca, udar mózgu czy niewydolność nerek.
Wysokie ciśnienie – kiedy powinno budzić niepokój?
Nadciśnienie tętnicze to stan, w którym ciśnienie skurczowe utrzymuje się powyżej 130 mmHg, a ciśnienie rozkurczowe – powyżej 85 mmHg. Nadciśnienie jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych, szczególnie wśród osób starszych i tych, które prowadzą niezdrowy styl życia, np. mają nadwagę, palą papierosy czy nie uprawiają regularnej aktywności fizycznej. Zbyt wysokie ciśnienie krwi obciąża serce, naczynia krwionośne oraz inne narządy, co może prowadzić do poważnych schorzeń.
Przy nadciśnieniu tętniczym ważne jest, aby jak najszybciej udać się do lekarza, który oceni stan zdrowia i zaproponuje odpowiednie leczenie. Nadciśnienie można kontrolować za pomocą leków, ale także przez zmiany w stylu życia, takie jak dieta uboga w sól, regularna aktywność fizyczna, unikanie stresu czy rzucenie palenia. Regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego pomaga utrzymać je w ryzach i zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań związanych z nadciśnieniem.
Warto także pamiętać, że nadciśnienie tętnicze często nie daje objawów, dlatego nazywane jest „cichym zabójcą”. Może rozwijać się latami, nie dając żadnych sygnałów, a jego skutki mogą być tragiczne, jeśli nie zostanie odpowiednio leczone. Regularne badanie ciśnienia jest zatem kluczowe, szczególnie dla osób w grupach ryzyka, czyli tych, które mają w rodzinie przypadki nadciśnienia lub cierpią na inne choroby serca.
Niskie ciśnienie – kiedy jest niebezpieczne?
Niskie ciśnienie tętnicze, czyli hipotensja, to stan, w którym ciśnienie krwi wynosi poniżej 90/60 mmHg. Choć w niektórych przypadkach niski poziom ciśnienia nie powoduje żadnych objawów i nie stanowi zagrożenia, to w innych może prowadzić do problemów zdrowotnych. Osoby z niskim ciśnieniem mogą doświadczać zawrotów głowy, osłabienia, omdleń czy problemów z koncentracją. U niektórych osób niskie ciśnienie może być wynikiem odwodnienia, braku snu, chorób serca czy problemów z układem hormonalnym.
W przypadku, gdy hipotensja prowadzi do częstych omdleń czy zawrotów głowy, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Warto wtedy przeprowadzić dodatkowe badania, aby znaleźć przyczynę niskiego ciśnienia i wdrożyć odpowiednie leczenie. Czasami wystarczy zmiana diety, zwiększenie spożycia soli czy picie większej ilości płynów, aby poprawić stan zdrowia i przywrócić prawidłowe ciśnienie.
Z drugiej strony, osoby, które mają niski poziom ciśnienia, ale nie doświadczają żadnych objawów, nie muszą się martwić, ponieważ niskie ciśnienie może być również oznaką dobrej kondycji organizmu, zwłaszcza u młodszych osób.
Jak utrzymać prawidłowe ciśnienie tętnicze?
Aby utrzymać prawidłowe ciśnienie tętnicze, warto wprowadzić zdrowe nawyki, takie jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta bogata w błonnik, potas i magnez, ograniczenie spożycia soli oraz unikanie nadmiernego spożycia alkoholu. Również regularne pomiary ciśnienia tętniczego pomogą wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i szybkie podjęcie działań.
W przypadku osób z nadciśnieniem ważne jest, aby przestrzegały zaleceń lekarza, regularnie monitorowały swoje ciśnienie i stosowały się do przepisanych leków. Nawet niewielkie zmiany w stylu życia mogą mieć duży wpływ na zdrowie i zmniejszyć ryzyko rozwoju powikłań związanych z nadciśnieniem.
Podsumowanie
Ciśnienie tętnicze jest jednym z najistotniejszych wskaźników zdrowia, a jego kontrolowanie jest kluczowe dla zapobiegania chorobom układu sercowo-naczyniowego. Normy ciśnienia tętniczego to wartości poniżej 120/80 mmHg, podczas gdy wartości przekraczające 130/85 mmHg są już uznawane za nadciśnienie. Regularne monitorowanie ciśnienia pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości, które mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Dbając o swoje zdrowie i przestrzegając zaleceń dotyczących utrzymania prawidłowego ciśnienia, można zminimalizować ryzyko chorób serca i udaru mózgu.
Autor: Jowita Szczepańska
Zobacz też: