Chodzenie spać po północy stało się dla wielu z nas normą. W erze nieustannej dostępności do technologii, streamingu, social mediów i nadmiaru obowiązków zawodowych, kładzenie się spać o godzinie 1 w nocy czy nawet później to scenariusz dobrze znany nocnym markom. Ale czy późne chodzenie spać jest tylko wyborem, czy może wynikiem bardziej złożonych czynników? Jak wpływa to na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne, a także na codzienną wydajność?
Warto wiedzieć, zanim przeczytać:
|
Godzina zasypiania – czy naprawdę ma znaczenie?
Kiedy mowa jest o godzinie zasypiania, wiele osób odpowiada z przekonaniem: „Najważniejsze, ile godzin śpię, nie o której kładę się spać”. Jednak naukowcy z Imperial College oraz innych czołowych instytutów badawczych zwracają uwagę, że to, o której godzinie zasypiamy, może mieć kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. Badanie przeprowadzone przez naukowców na grupie 73 tys. osób wykazało, że ludzie zasypiający późno – szczególnie po godzinie 1 w nocy – są bardziej narażeni na różnorodne problemy zdrowotne, w tym zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych czy problemów sercowo-naczyniowych.
| Zegar biologiczny człowieka – zwany również rytmem dobowym – jest precyzyjnym mechanizmem, który steruje nie tylko snem, ale także funkcjonowaniem całego organizmu. Jego rozregulowanie poprzez regularne kładzenie się spać późno może skutkować problemami z układem hormonalnym, metabolizmem, a nawet kondycją psychiczną. Czy warto więc kusić los i lekceważyć naturalny rytm naszego ciała? |
Późne chodzenie spać a zdrowie psychiczne
Zasypianie po północy może wydawać się niewinnym nawykiem, szczególnie dla tych, którzy „od zawsze chodzą spać późno”. Jednak badania przeprowadzone przez naukowców wykazały, że osoby kładące się spać po godz. 1 są bardziej narażone na zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, zaburzenia lękowe czy PTSD. Trzeba mieć przy tym na uwadze, że brak regularności w zasypianiu może znacząco wpłynąć na zdrowie psychiczne. Co więcej, osoby z takimi problemami często „czuwają” dłużej w nocy, co dodatkowo pogarsza ich stan.
Magdalena Komsta, ekspertka ds. zdrowego snu i autorka bloga wymagajace.pl, często podkreśla, że późne chodzenie spać może prowadzić do problemów ze zdrowiem psychicznym, gdyż brakuje im barier ochronnych i wsparcia. Właśnie dlatego nawyk regularnego zasypiania przed godz. 22.00 powinien stać się priorytetem dla każdego, kto pragnie zadbać o swoją kondycję psychiczną.
| Ptaki czy ssaki, synchronizują swój sen z cyklem dnia i nocy. Podobnie ludzie, żyjąc zgodnie z naturalnym rytmem dobowym, czują się bardziej wypoczęci i pełni energii. Zmiana tego rytmu, np. poprzez nocne wstawanie, może powodować odczucie „jet lagu”, nawet bez podróży. |
Dlaczego dzieci powinny chodzić spać wcześnie?
Choć dorosłym często wydaje się, że „dzieci i tak zasną, kiedy będą zmęczone”, specjaliści, w tym Ministerstwo Zdrowia, ostrzegają przed skutkami zbyt późnego kładzenia maluchów spać. Późne chodzenie spać może wpłynąć na rozwój behawioralny i neurologiczny dziecka.
Ważnym aspektem zdrowia psychicznego jest dostosowanie pory zasypiania do naturalnego rytmu dobowego. Dzieci, które regularnie chodzą spać późno, mogą mieć trudności z nauką, koncentracją i ogólną sprawnością fizyczną. Dlatego tak ważne jest, aby maluchy zasypiały przed godz. 22.00 – to właśnie wtedy ich faza snu REM jest najbardziej efektywna.
| Muzyka klasyczna czy ambient może pomóc w zasypianiu. Melodie o spokojnym tempie uspokajają układ nerwowy i obniżają poziom stresu, przygotowując ciało do snu. Zbyt intensywne dźwięki wieczorem mogą jednak mieć odwrotny skutek. |
Nocne marki kontra ranne ptaszki
Czy nocne marki są z góry skazane na porażkę w starciu z rannymi ptaszkami? Nie do końca. Chronotyp, czyli wrodzone predyspozycje do aktywności w określonych porach dnia, może wpływać na to, czy ktoś preferuje zasypianie późno, czy wczesne wstawanie. Niemniej jednak, nawet nocne marki muszą zadbać o regularność w porze zasypiania, aby uniknąć problemów zdrowotnych.
Osoby chodzące późno spać są bardziej narażone na ryzyko rozwoju otyłości i chorób sercowo-naczyniowych. Powód? Ich zegar biologiczny jest regularnie zaburzany, co wpływa na metabolizm i produkcję hormonów.
Jak poprawić nawyki związane ze snem?
Jeśli kładziesz się spać późno i masz trudności z regularnym wstawaniem, kluczowe jest dostosowanie swoich nawyków do naturalnego rytmu dobowego. Zacznij od drobnych zmian – na przykład wyłączania ekranu telefonu na godzinę przed snem. Ekspozycja na niebieskie światło przed snem może opóźniać porę zasypiania nawet o 2 godziny.
| Równie ważna jest regularność. Nawet jeśli wstajesz późno w weekendy, postaraj się zasypiać o tej samej porze co w dni robocze. Regularność to najważniejszy aspekt zdrowia psychicznego, który może znacząco poprawić jakość snu. |
Pora zasypiania a problemy ze zdrowiem
Jeśli chodzi o problemy zdrowotne związane z późnym chodzeniem spać, często wskazuje się na ich wpływ na serce, wagę i zdrowie psychiczne. Zbyt krótki sen – który często towarzyszy późnemu kładzeniu się spać – zwiększa bowiem ryzyko w postaci rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, takich jak nadciśnienie czy cukrzyca. Co więcej, osoby chodzące spać po północy często mają problemy z kontrolowaniem masy ciała, co może prowadzić do otyłości.
| Zaburzenia psychiczne, w tym na przykład lęk uogólniony czy PTSD, również są częstszym problemem wśród tych, którzy nie trzymają się stałej pory zasypiania. Czy wiesz, że brak snu może zwiększyć ryzyko wystąpienia depresji nawet o 25 proc.? |
Podsumowanie
Późne chodzenie spać to nawyk, który może wydawać się niewinny, ale w rzeczywistości niesie za sobą poważne konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Regularność, dostosowanie się do rytmu dobowego i unikanie ekranów przed snem to podstawowe kroki, które mogą poprawić jakość naszego snu. Pamiętaj, że to, kiedy zasypiasz, ma znaczenie – zarówno dla twojego serca, jak i dla kondycji psychicznej. Spać na zdrowie!
| Choć dziś dominującym źródłem światła w nocy są ekrany urządzeń, nasi przodkowie żyli pod wpływem naturalnego światła, takiego jak księżyc. Pełnia księżyca, według niektórych kultur, wpływała na senność, a także na emocje i zachowanie. Nadal wiele osób zgłasza problemy ze snem podczas pełni. |
FAQ
Czy późne chodzenie spać zawsze jest szkodliwe?
Nie zawsze. Jeśli ktoś ma nocny chronotyp i dba o odpowiednią ilość snu oraz regularność, to późne chodzenie spać nie musi negatywnie wpływać na zdrowie. Problem pojawia się, gdy brakuje regularności, a sen jest zbyt krótki.
Jakie są pierwsze oznaki problemów ze snem?
Pierwsze sygnały to trudności z zasypianiem, częste budzenie się w nocy oraz zmęczenie mimo długiego snu. Warto wówczas przeanalizować swoje nawyki, w tym godzinę zasypiania i ilość czasu spędzanego przed ekranami.
Czy drzemki w ciągu dnia mogą zastąpić nocny sen?
Nie, ponieważ nocny sen, zwłaszcza w fazie REM, ma kluczowe znaczenie dla regeneracji mózgu i ciała. Drzemki mogą być pomocne w odzyskaniu energii, ale nie zastąpią pełnego cyklu snu.
Zobacz też: